Kun je leren leren?

Of je in jouw dagelijks leven nu studeert, werkt, zoekende bent naar een baan, moeder of vader bent van een of meerdere kinderen… iedereen leert. Op school of tijdens een studie is leren het overduidelijke doel. Er worden regelmatig toets momenten ingepland: van tentamens tot mondelinge examens, van projecten tot verslagen. Dit met het doel nieuwe kennis te vergaren en toe te kunnen passen zodat je uiteindelijk na een aantal jaar een diploma in ontvangst mag nemen.

Op het werk leer je omgaan met verschillende mensen, worden er nieuwe projecten ingeleid, wordt er steeds gebruik gemaakt van nieuwe “tools”. Dit is slechts een greep uit alle leermomenten die in ons dagelijks leven plaatsvinden. Hoewel we allemaal dagelijks leren, gaat dit de één beter af dan de ander. Ligt dit aan intelligentie? Aan competenties? Aan de methode die wordt gehanteerd?
Kortom: kun je leren leren?

Leermomenten in de ontwikkeling

Als een kindje wordt geboren begint het vanaf dag 1 met leren. Het kind leert eten, kruipen, mensen herkennen, spelen, kleine taakjes uitvoeren en ga zo maar door. Uiteraard hoort het bij de ontwikkeling van de mens dat er gedurende de jaren, met name tot en met de adolescentie, veel verandering plaatsvindt. Voor een tiener is het bijvoorbeeld normaal dat hij of zij kan fietsen, zelfstandig dingen durft, om kan gaan met zowel leeftijdsgenoten als jongere en oudere mensen, verantwoordelijkheden kent op het gebied van bijvoorbeeld huiswerk maken enzovoorts. Dit zijn ontwikkelingen die zich bij de meeste mensen door de jaren heen vanzelf vormen. Hoe komt het dat, ondanks bepaalde universele leermomenten en ontwikkelingen, de één het er dan toch makkelijker van af brengt dan de ander?

Intelligentie

Uiteraard speelt intelligentie een rol bij het leren van nieuwe dingen. Waar de ene mens veel herhaling nodig heeft over een bepaald onderwerp voordat hij dit zelf toe kan passen, heeft de ander het al gauw onder de knie. Dit heeft te maken met verwerkingssnelheid. Hoewel het IQ van een persoon met de jaren verhoogt, is het bereik bij iedereen verschillend. Zo kan niet iedereen een hoog cijfer halen op een tentamen van universitair niveau, ook niet nadat er een aantal jaren zijn verstreken.

Toch is het zo dat er ook veel verschil zit binnen een bepaalde groep mensen die ongeveer met hetzelfde niveau worden beoordeeld; denk aan vierdejaars leerlingen in een havo-klas. Ondanks dat zij allemaal dezelfde lesstof krijgen aangereikt zal de ene leerling hoge cijfers halen na het enkel doorlezen van de stof. Een ander bereikt dit hoge cijfer misschien pas na een aantal weken flink studeren. Hier is niet één bepaalde reden voor. Factoren zoals intelligentie, leermethode, motivatie en levenservaring spelen allemaal een rol. Maar wat kun jij zelf doen om die cijfers te verhogen?

Enkele tips om te leren

Of je nu op school zit, werkt, graag meer wilt leren over een bepaald onderwerp of meer structuur wilt krijgen bij het uitvoeren van je taken, er zijn een aantal bruikbare tips die gebruikt kunnen worden om te zorgen dat jouw leermethode effectiever wordt:

1. 1. Ga actief om met de te leren stof.
      Ik kom vaak mensen tegen die urenlang studieboeken of artikelen lezen ter voorbereiding op een toets moment of bijvoorbeeld een vergadering. Dit werkt niet erg effectief. De hersenen kunnen stof nu eenmaal beter onthouden als deze beeldend wordt gemaakt. Dit geldt ook voor het aanleren van een nieuwe vaardigheid: door hier uren over te lezen doe je enkel informatie op over hoe de vaardigheid er in theorie aan toegaat. Door de stof toe te passen leer je al snel meer over de vaardigheid in de praktijk.
   2. Maak onderscheid tussen hoofd- en bijzaken.
      Door de stof te lezen en (met een markeerstift o.i.d.) aan te geven wat de kern van het verhaal is, verdwijnt onbelangrijkere tekst – die enkel bedoeld is om hoofdzaken nader toe te lichten – naar de achtergrond. Hiermee dwing je jezelf ook om de tekst niet klakkeloos over te nemen maar uit te diepen wat nu echt belangrijk is: wat wil ik hiervan precies onthouden?
   3. Maak het persoonlijk.
      Je kent ze vast nog wel: de ezelsbruggen die je op de basisschool altijd moest maken. Ze werken niet voor niets zo goed; jouw hersenen kunnen gemakkelijk informatie oprakelen wanneer hier een bepaalde associatie aan verbonden is. Als je een gebeurtenis, gedachte, een bepaald woord of een plaatje aan een te leren begrip/jaartal/etc. hangt, krijgt deze informatie een betekenis. De hersenen moeten zoveel informatie verwerken dat het jaartal ‘1976’ daar niet zomaar uitspringt. Pas als jij dit jaartal belangrijk maakt door er een associatie aan te hangen (zoals een ezelsbruggetje) zal deze informatie voor langere tijd blijven hangen. Denk maar eens aan het jaar dat je vader, opa, of dochter is geboren. Als dit het jaartal van een vage kennis zou zijn, zou je deze niet eens kunnen en willen onthouden.
   4. Plan realistisch.
      Dit punt is nogal uitgemolken en spreekt eigenlijk voor zich, maar toch gaat dit vaak fout: een realistische planning maken. Het is net zo simpel als het garen van kip in de oven: dit kan simpelweg niet als je maar 5 minuten de tijd neemt. Om het toch te laten lukken zal er óf een andere methode gebruikt moeten worden (denk aan voorbereiding, de kip alvast voor laten garen, een ander middel dan een oven gebruiken), óf er moet meer tijd beschikbaar worden gesteld (in drie kwartier lukt het bijvoorbeeld wél). Om uit te vinden hoelang jouw “studiekip” nodig heeft om helemaal gaar te worden is het handig om eens te oefenen met het noteren van een tijdsplanning voor verschillende taken. Dit kan met zoiets simpels als de afwas (hoe lang duurt het afruimen van de tafel, het afspoelen van de borden, afwassen en afdrogen in totaal?) maar ook met het bestuderen van een hoofdstuk (hoeveel kan ik doen in een uur?). Pas als je weet hoeveel tijd jij (en niet je studiegenoot, buurvrouw of broertje) kwijt bent aan de taken die je uit wilt voeren weet je hoeveel tijd je ook daadwerkelijk in moet plannen. Als je acht hoofdstukken moet leren en je doet een uur over een hoofdstuk, dan ben je dus in ieder geval acht uur kwijt aan voorbereiding. Het is in dit geval dus niet haalbaar om een avond van tevoren te beginnen.
   5. Stel prioriteiten.
      Als je weet hoe jouw realistische planning er uitziet, kun je prioriteiten gaan stellen. Als je nog een halve dag de tijd hebt om een PowerPoint te maken voor de jaarlijkse vergadering, is het dan haalbaar om ook de afwas te doen, boodschappen te halen, een grote schoonmaak te houden en te gaan sporten?

Het antwoord op de vraag of je leren kunt leren is dan ook ja: tot op zekere hoogte. Effectief leren is afhankelijk van meerdere factoren. Door bovenstaande tips haal jij binnen jouw bereik het beste uit jezelf. En dat is het allerbelangrijkst. Ondanks dit blog behoefte aan meer hulp om te leren leren? Denk dan eens aan online hulp. (Blog door Emily Schepers)

Start nu met een online psycholoog

Meld je nu aan voor een intakegesprek met een online psycholoog of psychiater van psycholoogopafstand.nl. Waar, wanneer en hoe jij maar wilt (bv via Facetime, Skype, Whatsapp, chat of email). Zolang je beschikt over internet kun je gebruik maken van onze diensten.

Onze online (Gz-)psychologen zijn ruim ervaren, universitair opgeleid en BIG-gecertificeerd. Hierdoor bieden wij hoogwaardige online hulp. Wij bieden online therapie van Paramaribo (Suriname), Montevideo (Uruguay) tot Ameland of Amersfoort gewoon in Nederland.

Start vandaag nog met online therapie!
Vul onderstaand formulier in om je aan te melden voor een eerste gesprek met een online psycholoog of als je vragen hebt over onze werkwijze.

Ook kun je een bericht sturen naar info@psycholoogopafstand.nl