Sinds kort ben ik verhuisd naar een grotere stad. Waar ik toch wel even aan moet wennen zijn de lange afstanden die ik ineens moet afleggen. Zeker met de winter en mijn enorme hekel aan fietsen, het maakt die fietstochten er niet beter op. Dan ook nog die verdomde stoplichten, die je ook nog eens om de zoveel meter aantreft. Net als vele mensen ben ik dan zo’n gefrustreerde, ongeduldige tweewieler die echt wel denkt dat het licht sneller op groen gaat als ik er honderd keer op druk. Afgelopen tijd verschenen er een aantal artikelen over deze frustrerende knop. Wat bleek, afhankelijk van de stad, maar meestal werkt deze knop niet. Illusie van controle noemen ze dat dan.
De illusie van controle
De illusie van controle, ofwel het overschatten van controle ergens over hebben. Wij zijn gewend dat als we op knoppen drukken, we hier meteen feedback op krijgen. Als je op het lichtknopje drukt, gaat het licht aan. Als je een knop op een snoepautomaat indrukt, komt hier je favoriete snoepgoed uit. Bij een stoplicht werkt dit echter anders. Het licht zal niet meteen op groen gaan als we op de knop drukken. Waar blijft onze beloning? Helaas heeft het geen zin om extra hard of vaak te gaan drukken, er is gebleken dat de stoplichten door een sensor in het wegdek worden bestuurd en indrukken heeft dus helemaal geen zin. Voor voetgangers schijnt het wel zin te hebben, zij zijn namelijk niet van metaal en moeten wel echt op de knop drukken voor groen licht. Alleen wordt het wachten er niet minder lang van als je vaker of harder drukt. Toch schijnt dit mensen een gevoel van controle te geven, wat je ook op andere plekken terug ziet. Zo zouden gokkers in het casino harder drukken of dobbelen voor een hoger getal en zachter voor een lager getal.
Online therapie via internet
Waarom doen we dit en waarom zijn al deze knoppen er als ze toch niet werken? Dit heeft te maken met het effect van die illusie van controle. Het blijkt goed voor ons te zijn als we het idee hebben de controle ergens over te hebben. Bedrijven spelen hier maar al te graag op in. Is er op kantoor altijd wel iemand die het koud heeft en een ander die het warm heeft? Als de temperatuur zelf aangepast kan worden, is er een grote kans dat het gaat om een ‘dummy thermostate’. De temperatuur wordt gewoon aangestuurd, maar door het idee dat het aangepast kan worden, voelen werknemers zich prettiger.
Placeboknop
In sommige situaties worden we dan misschien voor de gek gehouden, Ellen J. Langer, psychologie professor op Harvard, legt in een artikel in de New York Times uit wat de positieve effecten zijn. Zij geeft aan dat het idee van controle leidt tot verlaagde stress en een betere algehele gesteldheid. Aan de andere kant kan deze illusie ook vervelende effecten hebben. We kunnen overmoedig raken en ons meer begeven in gevaarlijke situaties. Eerder werd gedacht dat mensen die depressief waren, geen illusie van controle hadden aangezien zij een meer realistisch beeld zouden hebben. Toch zijn er de laatste jaren weer meer onderzoeken gedaan die zeggen dat dit bij depressieve mensen gelijk is aan dat van gezonde mensen. Hoe dan ook, ik blijf gewoon nog een aantal keer op het stoplichtknopje drukken, ook al is het een placeboknop, gewoon om het gevoel van controle te houden. Blog geschreven door Vivian Faatz, psychologiestudent.
Start nu met een online psycholoog
Meld je nu aan voor een intakegesprek met een online psycholoog of psychiater van psycholoogopafstand.nl. Waar, wanneer en hoe jij maar wilt (bv via Facetime, Skype, Whatsapp, chat of email). Zolang je beschikt over internet kun je gebruik maken van onze diensten.
Onze online (Gz-)psychologen zijn ruim ervaren, universitair opgeleid en BIG-gecertificeerd. Hierdoor bieden wij hoogwaardige online hulp. Wij bieden online therapie van Chiang Mai (Thailand), Berlijn (Duitsland) tot Ubud, Bali (Indonesië) tot Terneuzen of Uitgeest gewoon in Nederland.
Start vandaag nog met online therapie!
Vul onderstaand formulier in om je aan te melden voor een eerste gesprek met een online psycholoog of als je vragen hebt over onze werkwijze.
Ook kun je een bericht sturen naar info@psycholoogopafstand.nl
